Poradnik

Funkcjonowanie niemal każdego przedsiębiorstwa, czy zakładu związane jest z jakąś formą korzystania z wód. Podstawowym aktem prawnym regulującym korzystanie z wód, określającym wymagania w zakresie gospodarki wodnościekowej jest ustawa Prawo wodne z dnia z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 469 ze zmianami).

W art. 122 nadmienionej ustawy wyszczególniono, w jakich przypadkach wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, obejmują one:

1. szczególne korzystanie z wód*;
2. regulację wód, zabudowę potoków górskich, kształtowanie koryt cieków naturalnych, zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody;
3. wykonanie urządzeń wodnych;
4. prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące lub przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, tuneli, rurociągów, przepustów;
5. prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
6. rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód;
7. gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych;
8. odwadnianie obiektów budowlanych oraz zakładów górniczych;
9. wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
10. rekultywację wód powierzchniowych lub podziemnych;
11. wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45a ust. 1;
12. długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemne.

*Zgodnie z art. 37 ww. ustawy szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie wykraczające poza powszechne lub zwykłe, w szczególności:

• pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych;
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
• przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych;
• piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych;
• korzystanie z wód do celów energetycznych;
• korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu;
• wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu;
• rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub karta informacyjna przedsięwzięcia to obowiązkowe załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia. Decyzja ta jest niezbędna dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, które ponadto wymagać będą jednej z decyzji wyszczególnionych w art. 72 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko(tekst jednolity Dz. U. 2013 poz. 1235 ze zmianami).

Decyzje wyszczególnione w art. 72 to m.in.:

• decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzja o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych – wydawanych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.);
• decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – wydawana na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
• pozwolenie wodnoprawne na regulację wód, pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych oraz pozwolenie wodnoprawne na wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, w ramach szczególnego korzystania z wód – wydawanych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne;
• decyzja o zezwoleniu na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych – wydawanej na podstawie ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1136);
• zezwolenie na zbieranie odpadów, zezwolenie na przetwarzanie odpadów i zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Ponadto dla przedsięwzięć planowanych, mogących znacząco oddziaływać na środowisko uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach konieczne jest również przed: dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

Szczegółowe zestawienie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 71.).

Pod pojęciem odpadów rozumie się “każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest zobowiązany” (ustawa o odpadach Dz U. 2012 poz. 21 z późn. zm.)

Posiadaczem odpadów jest natomiast “wytwórca odpadów lub osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej będąca w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości“.

Uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów jest wymagane jedynie w sytuacji, gdy powstawanie odpadów jest związane z ekploatacją instalacji oraz odpady te powstają w określonych ilościach tj.: odpady niebezpieczne w ilości powyżej 1 Mg rocznie a odpady inne niż niebezpieczne w ilości powyżej 5 tysięcy Mg rocznie (art. 180a Prawa Ochrony Środowiska Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.).

Zbieranie odpadów to zgodnie z ustawą o odpadach gromadzenie odpadów przed ich transportem do miejsc przetwarzania, w tym wstępne sortowanie nieprowadzące do zasadniczej zmiany charakteru i składu odpadów i niepowodujące zmiany klasyfikacji odpadów oraz tymczasowe magazynowanie odpadów.

Przetwarzanie odpadów to natomiast procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o odpadach: prowadzenie zbierania odpadów i prowadzenie przetwarzania odpadów wymaga uzyskania zezwolenia.

Obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego na korzystanie ze środowiska  objęte są instalacje mogące powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. Wyszczególniono je w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. (Dz.U. 2014 poz. 1169).

Inwentaryzacja przyrodnicza to zbiór badań terenowych wykonanych na potrzeby scharakteryzowania elementów środowiska przyrodniczego.

W art. 66 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,  określającym zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wyszczególniono m. in. :

• opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko,
• uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu (realizacji przedsięwzięcia) ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na […] rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze…

Dla wielu przedsięwzięć, z uwagi na ich lokalizację (np. w obszarze Natura 2000) lub specyfikę (regulacje cieków, czy elektrownie wiatrowe) przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej jest niezbędne, by ww. części raportu mogły zostać prawidłowo opracowane.

Istniejące dane archiwalne dla takich przedsięwzięć są zwykle niewystarczające do uzyskanie decyzji środowiskowej.